Słownik siatkarski
Antenki -
są to dwa ruchome maszty z tworzywa szklanego lub podobnego materiału
po 1,80 m długości i 10 mm obwodu, umocowane po zewnętrznych bokach
siatki.
Atak kierunkowy - atak z założeniem uderzenia piłki w określonym kierunku, z uwzględnieniem boiska przeciwnika lub ustawienia rąk blokujących.
Atak z piłki przyspieszonej (super)
- atak z piłki wystawionej do 2 m powyżej siatki, co pozwala na
rozpoczęcie rozbiegu w momencie wystawienia i umożliwia dokonanie
dostosowania do miejsca odbicia.
Atak z piłki szybkiej (quick)
- atak z piłki wystawionej płasko do strefy IV lub II, 1,5 m powyżej
siatki; rozpoczęcie rozbiegu w momencie, gdy dogrywana piłka zaczyna
opadać.
Atak z piłki wysokiej - atak z piłki wystawionej 3 m powyżej siatki, w którym rozpoczęcie rozbiegu następuje w momencie, gdy piłka zaczyna opadać.
Atrapa bloku
- przyrząd zawieszony na siatce lub ustawiony przy niej z zadaniem
zasłaniania określonego obszaru boiska. Może występować jako wersja
ruchoma trzymana w dłoniach.
Bager
– (odbicie dolne) uderzenie wyciągniętymi, sztywnymi rękami; piłkę
uderza się przedramionami. W siatkówce plażowej wykonuje się często ze
skrętem tułowia na lewo lub prawo (zalicza się to do błędów technicznych
w klasycznej siatkówce) lub do tyłu z plecami zwróconymi w stronę
siatki, z powodu trudności z poruszaniem się po piasku.
Bager kontrolny –
bager wykonany podczas treningu w celu kontrolowania piłki przy pewnych
rodzajach ćwiczeń. Tor lotu piłki, która spada na przedramiona
zawodnika, jest pionowy i pozwala na kontynuowanie ćwiczeń bez
zatrzymania piłki.
Blok aktywny - określa zadania blokujących do aktywnego poszukiwania miejsca wyskoku i agresywnego wkładania rąk na stronę przeciwnika.
Blok-aut - uderzenie piłki, która po odbiciu od bloku wychodzi w aut.
Blok otwarty
- dwa bloki pojedyncze obok siebie, blok z „dziurą” mający wolną
przestrzeń do uderzenia piłki pomiędzy wewnętrznymi ramionami
blokujących.
Blok otwierający prostą wewnętrzną - blok, którego zadaniem jest zasłanianie kierunku uderzenia po skosie i zorganizowanie obrony po prostej.
Blok pasywny - celem bloku jest osłabienie siły ataku, tak aby można było obronić piłkę.
Blok pozytywny - blok mający na celu zdobycie punktu.
Blok przekątnej -
blok na skrzydle zakładający możliwość uderzenia po prostej w kierunku
pozostawionego obrońcy (zostawienie miejsca na szerokość piłki).
Blok taktyczny -
celem jest zastawienie jednego, ustalonego kierunku ataku przeciwnika,
zmuszając tym samym atakującego do uderzenia w niewygodną dla niego
stronę.
Blok zamknięty - blok podwójny - szczelny, przez którego nie przejdzie atak przeciwnika.
Blok zamykający prostą - blok ustawiony na skrzydle przeciwko uderzeniu piłki wzdłuż linii.
Blok zasłaniający najlepszy kierunek ataku
- blok skaczący naprzeciwko ręki atakującej przy uderzeniu prostopadłym
do linii barków, uwzględniający kierunek rozbiegu atakującego.
Błąd podwójnego odbicia –
nazywa się potocznie „podwójnym”, sygnalizowany przez sędziego, kiedy
zawodnik dotknie piłki dwa razy z rzędu albo gdy piłka dotknie jego raz
za razem w różne części ciała. Wyjątkiem jest tylko blok i pierwsze
odbicie każdej drużyny w akcji.
Cień bloku - obszar boiska zasłonięty przez blokujących, w który atakujący nie może zaatakować bezpośrednio.
Cobra – uderzenie w ataku siatkówki plażowej, które wykonujemy ze sztywną ręką i złączonymi palcami, piłkę uderza się końcami palców.
Cross Over
– uderzenie ataku typowe dla siatkówki plażowej, wykonane po przekątnej
przy bardzo wysokim łuku; piłka upada za obrońcą przeciwników.
Czytanie przez blok
- sposób postępowania blokujących mający na celu stałe dostosowywanie
się do sytuacji gry i podejmowanie ostatecznych działań dopiero po
wystawieniu piłki (obserwujemy: jakość przyjęcia lub obrony,
rozgrywającego, pozycję środkowego, piłkę atakującego).
Ć
Ćwiczenia analityczne -
ćwiczenia jednego elementu technicznego. Celem tych ćwiczeń jest
doskonalenie jednego elementu techniki poprzez stworzenie możliwości
wykonania dużej liczby powtórzeń we względnie stałych warunkach
(dokładne kierowanie piłki).
Ćwiczenia globalne - ćwiczenia wykonywane z udziałem całego zespołu, mające na celu doskonalenie systemów gry po zagrywce własnej lub przeciwnika.
Ćwiczenia syntetyczne -
ćwiczenia łączenia dwóch i więcej elementów gry jako ciąg działań z
założeniem doskonalenia danej sekwencji postępowania (z zachowaniem
pozycji wyjściowych i „ścieżek przemieszczania się) dla osiągnięcia jak
największej skuteczności działania.
Dodatkowa pozycja wyjściowa - pozycja przed rozpoczęciem rozbiegu do ataku, zajmowana w sytuacji deficytu czasu lub stosowanych kombinacji.
Dojście do miejsca (zajęcie miejsca - przyjęcia piłki, wystawienia itp.) - ruch w kierunku przewidywanego kontaktu z piłką, wykonany najczęściej w deficycie czasu, skoordynowany z lecącą piłką.
Dostosowanie pozycji wyjściowej
- przemieszczenie się z pozycji wyjściowej mające na celu
efektywniejsze wykonanie działania (np. atak, blok, obrona) jako reakcja
na zmianę sytuacji w grze (np. dokładność wystawionej piłki, zmiana
sposobu ataku na przeciwnika, pozycja blokujących).
Dziura bloku - blok podwójny nieszczelny; odległość między wewnętrznymi rękami blokujących umożliwiająca przejście piłki.
Faza ataku - etap gry, na który składają się : przyjęcie zagrywki, wystawienie i atak.
Faza gry - etap gry : faza ataku, fazy kontrataku.
Faza kontrataku - etap gry, na który składają się : zagrywka, blok, obrona, wystawienie po obronie i atak oraz jego asekuracja.
Feedback - udzielenie informacji zwrotnej zawodnikowi na temat efektów jego działania.
Fragment gry -
ćwiczenia trwające do czasu wykonania postawionego zadania w konkretnej
sytuacji, z pełnym lub zmniejszonym udziałem zawodników.
Geometryczne zasady odpowiedzialności - zasady określające kierunek dojścia do przyjęcia lub odbicia piłki najkrótszą drogą, wynikającą z ustawienia na boisku.
Głębokie widzenie
- zmysł kinestetyczny; umiejętność oceny miejsca kontaktu z piłką (np.
przyjęcia) na podstawie jej początkowego lotu (tuż po wykonaniu
zagrywki).
Gra szkolna - gra z odpowiednim liczeniem punktów lub bez liczenia, z zadaniem realizowania określonego zadania taktycznego.
Gra uproszczona - jest to gra z uproszczonymi przepisami z zadaniem utrzymania ciągłości realizowania ustalonych założeń.
Kierunek najlepszego ataku - uderzenia piłki ramieniem w optymalnym dla zawodnika kierunku, najczęściej ramieniem prowadzonym prostopadle do linii barku.
Kierunki poruszania się
- główne kierunki przemieszczenia się zawodników uwzględniające
zabezpieczenie całego obszaru boiska podczas przyjęcia zagrywki lub w
obronie, uwzględniające wzajemne relacje pomiędzy zawodnikami, zwłaszcza
w strefach „konfliktu”.
Knuckles –
oznacza „kłykcie”, jest rodzajem ataku w siatkówce plażowej. Uderza się
piłkę wyprostowaną dłonią, przy palcach odgiętych do tyłu.
Libero
– nosi inny strój niż reszta graczy, by sędzia mógł go łatwo rozpoznać.
Gra tylko w strefie obrony, nie może zagrywać ani brać udziału w ataku.
Obrona polem (piłki w polu)
- sytuacja, kiedy blokujący decydują się na odejście od bloku po
ocenie, że obrona w głębi pola w danej sytuacji (brak możliwości
wykonania dynamicznego ataku) ma duże szanse powodzenia.
Obrona w strefie otwartej - obrona piłki lecącej powyżej barków (palcami, dłońmi, dołem).
Obrona z obrotem w prawo lub w lewo
- jest to sposób organizacji obrony podczas asekuracji skrzydłami, gdy
za ruchem zawodnika do asekuracji przemieszczają się pozostali biorący
udział w obronie.
Obszar odpowiedzialności - miejsca na boisku określające odpowiedzialność zawodnika, np. w przyjęciu zagrywki, obronie czy asekuracji.
Opcja bloku
- sposób postępowania blokujących stosowany przeciwko określonym
zawodnikom lub kombinacjom taktycznym przeciwnika w ataku, decyzje o
działaniu podejmowane są już przed akcją.
Piłka „za darmo” -
sytuacja, w której zespół atakujący nie jest w stanie wyprowadzić
skutecznego ataku przebijając wolną piłkę, najczęściej sposobem oburącz
dolnym.
Pipe - atak w II tempo ze strefy VI.
Plasowanie
– uderzenie ataku w siatkówce plażowej, które przypomina ścięcie, ale
jest mniej siłowe; atakujący próbuje z wielką precyzją umieścić piłkę w
niebronionym miejscu boiska.
Postawa gotowości do obrony -
optymalne ustawienie ciała w gotowości do obrony mocnego ataku (odbicie
piłki w kierunku środka boiska) lub natychmiastowej reakcji w
niewiadomym kierunku w zależności od sytuacji na boisku.
Postawa gotowości w bloku -
optymalne ustawienie ciała gwarantujące natychmiastowy wyskok w górę ze
stawów skokowych (bez dodatkowego ugięcia kolan ) lub jak najszybsze
przemieszczenie się w jednym lub dwóch kierunkach (środkowy).
Postawa neutralna
- ustawienie ciała w momencie wystawienia (biodra i tułów pod piłką,
plecy proste, dłonie powyżej czoła), z którego można wystawić piłkę
zarówno do przodu, jak i do tyłu bez sygnalizowania swoich zamiarów.
Pozycja gotowości do ataku - miejsce na boisku, z którego atakujący rozpoczyna bezpośredni rozbieg do ataku.
Pozycja gotowości do obrony - miejsce do obrony na boisku w momencie, gdy przeciwnik kończy ruch prowadzenia ręki do ataku.
Pozycja wyjściowa - ustalone miejsce dla danego elementu gry, z którego zawodnik rozpoczyna działania.
Pozycje reakcji
- miejsce bezpośredniego ruchu w kierunku piłki, jednego lub kilku
zawodników, z zamiarem skierowania jej do określonego celu, podejmując
wszelki wysiłek dla optymalnego ustawienia ciała w stosunku do piłki (na
ile to możliwe w danej sytuacji).
Rotacja odwrócona (wsteczna, dolna) - odwrotne (wsteczne) obroty piłki.
Rotacja postępująca (rotacja górna) - obroty do przodu nadane piłce.
Rozbieg - droga, jaką zawodnik musi pokonać, by nabrać odpowiedniej prędkości niezbędnej do tego, by wykonać dynamiczne odbicia w górę.
Ruch dostosowania - sposób przemieszczenia się zawodnika z pozycji wyjściowej uwzględniający zaistniałą sytuację w grze.
Rytm dojścia atakującego - stały schemat kroków rozbiegu ze stopniowym zwiększaniem jego szybkości w celu uzyskania dynamicznego odbicia.
Schemat dojścia (przemieszczenia)
- stały wzór dojścia z jednego miejsca do drugiego z zachowaniem stałej
sekwencji kroków, uwzględniający sposób racjonalnego działania i
indywidualne preferencje zawodnika.
Sekwencja działań
- kolejne zadania zawodnika wynikające z gry (np. zawodnik kolejno:
przyjmuje, zajmuje pozycję wyjściową do ataku, po wykonaniu ataku
przechodzi do samoasekuracji).
Sekwencje gry -
połączenie kolejnych 2 lub więcej elementów technicznych następujących
bezpośrednio po sobie w obrębie jednej fazy gry lub wynikające z
łączenia faz.
Skraj bloku - miejsce na boisku umożliwiające obrońcy obserwowanie piłki w linii z dłońmi blokującego.
Słowo klucz - słowo lub gest jednoznacznie kierujące uwagę na dany element techniczny lub rozwiązanie taktyczne.
Strefa 0 -
pozycja przy siatce (3 m od prawej linii bocznej), w kierunku której
powinien przemieścić się rozgrywający przed wystawieniem piłki.
Strefa konfliktu - miejsce powstające przez nakładanie się indywidualnych obszarów odpowiedzialności.
Strefa odpowiedzialności - jest to określony obszar boiska, za który dany zawodnik odpowiada w czasie gry.
Strefa otwarta - strefa odbicia piłki znajdującej się powyżej barków odbijającego.
Strefa spodziewanego ataku -
obszar zagrożony bezpośrednim atakiem określony poprzez ustawienie
własnego bloku, pozycję atakującego w stosunku do piłki oraz jego
przyzwyczajenia i umiejętności ataku.
System płynny ataku
- bez względu na to, gdzie znajduje się rozgrywający, atakujący
wykonuje rozbieg do ataku względem aktualnej pozycji zawodnika
rozgrywającego (stała odległość od rozgrywającego).
System ustalony ataku -
bez względu na to, gdzie znajduje się rozgrywający, atakujący wykonuje
rozbieg do ataku w ustalonym miejscu (różna odległość od
rozgrywającego).
Szew bloku - miejsce łączenia wewnętrznych ramion blokujących nie pozwalające na przedarcie się piłki na swoja stronę.
Ścieżka poruszania - schemat działania (przemieszczania się) podczas gry dający największą efektywność.
Tie-break – z angielskiego „zerwanie remisu”. Jest to piąty set, który ustala zwycięzcę, kiedy jest remis 2:2
Trajektoria lotu piłki - tor lotu piłki od momentu jej odbicia lub uderzenia do momentu kontaktu z zawodnikiem lub innym ciałem.
Uderzenie przez bark -
uderzenie piłki, w którym atakujący prowadzi rękę wzdłuż tułowia.
Najczęściej jest to uderzenie wzdłuż linii z lewego skrzydła przy
ustawieniu tułowia przodem do V strefy boiska rywala.
Ustawienie wąsko
- pozycje wyjściowe dostosowane do schematu gry przeciwnika - blokujący
ustawieni w środku boiska w bliskiej od siebie odległości. Przeciwnik
wyprowadza atak głównie przez środek siatki.
Ustawienie wąsko z lewej
- pozycje wyjściowe dostosowane do schematu gry przeciwnika - zawodnik
strefy II ustawiony szeroko, zawodnik strefy III w środku boiska,
zawodnik strefy IV blisko osi boiska.
Ustawienie wąsko z prawej
- pozycje wyjściowe dostosowane do schematu gry przeciwnika -zawodnik
strefy IV ustawiony szeroko, zawodnik strefy III w środku boiska,
zawodnik strefy II blisko osi boiska.
Wejście w piłkę -
aktywne odbicie z wejściem całym ciałem w piłkę, bez zmiany kąta
ułożenia ramion lub płynne odbicie z prowadzeniem ramion w kierunku celu
z zachowaniem pełnej kontroli nad ruchem.
Wystawa przyspieszona (super) - wystawa do skrzydła o niższej trajektorii (do 2 m).
Wystawa szybka (quick) - wystawa do skrzydła o niższej, nieco zakrzywionej trajektorii (0,9 m do 1,2).
Zagrywka „słoneczna” (koreańska)
– pierwsi użyli tej techniki Koreańczycy podczas spotkań siatkówki
plażowej; to rodzaj zagrywki wykonanej od dołu, która bardzo wysoko
posyła piłkę.
Zagrywka szybująca – piłka po tej zagrywce leci „falując”.
Zagrywka tenisowa – serwis z góry wykonany przy użyciu techniki zagrywki tenisowej.