Naukowcy poddali badaniom Cristiano Ronaldo, wspaniałego piłkarza. Badali jego wzrok, jak zachowuje się jego wzrok, na czym się skupia w momencie dryblingu z przeciwnikiem. Okazało się, że Ronaldo poświęca ok. 10% czasu na obserwację piłki, a 90 % czasu na obserwację otoczenia. Następnie naukowcy wykonali podobny eksperyment u początkującego piłkarza i proporcje były zachowane ale w odwrotną stronę. Naukowcy dowiedli, że Ronaldo bardzo dużo obserwuje ruchy bioder i nóg u przeciwnika i wykorzystuje każdą zmianę ułożenia ciała do minięcia przeciwnika, np. złapanie zawodnika na wykroku. Innymi słowy wybiera kierunek biegu, który dla przeciwnika jest trudniejszy ze względu na ułożenie ciała. 

Rozpoczynając pracę z Men National Team i Women National Team w USA, przerażające było to, że nawet najlepsi nasi zawodnicy i zawodniczki obserwowali grę jakby przez rulony zrobione z papieru. To znaczy, cała ich uwaga poświęcona była na obserwację piłki i nie mieli żadnych wskazówek czy informacji, co dzieje się poza piłką.

„[…]obserwowali grę jakby przez rulony zrobione z  papieru[…]”

Dlatego tak często widzimy zawodników zaskoczonych kiwką, ponieważ cała ich uwaga przekierowana została na piłkę, czyli ich reakcja wynika z tego, że widzą piłką lecącą w kierunku boiska, a nie dlatego, że widzieli ruch ręki znamionujący to zagranie.

Naukowcy badający Ronaldo doszli do wniosku, że najlepsi zawodnicy potrafią wyodrębnić tylko przydatne informacje, posiadają jakby wyższą świadomość tego, co może się przydać. Ta świadomość pozwala im szybciej zareagować na  to co dzieje się na boisku. Wzory, których nauczyłem się jako zawodnik pozwalają mi określić to, co będzie się działo na boisku. Dzięki tym wzorom zyskuję kilka setnych sekundy przewagi i to pozwala mi wygrać akcję.

Na początku kariery zawodnik postrzega grę na zasadzie: „wszystko może się zdarzyć”. Po jakimś czasie nauczony kilku wzorów, nauczony czytania gry jest w stanie zredukować ogólne myślenie z „wszystko może się zdarzyć” do kilku, może dwóch scenariuszy, które mogą się wydarzyć za chwilę. Dlatego rozpoznawanie sytuacji, czytanie gry staje się istotne by widzieć to, co jest najważniejsze w tej chwili i w tej akcji.

„Wszystko może się zdarzyć...

… kilka lub dwa scenariusze wydarzeń.”

Czytałem kiedyś artykuł na temat pracy straży granicznej przy granicy z Meksykiem. Ich praca polega na staniu i obserwowaniu przejeżdżających przez granicę samochodów. Nigdy nie zapomnę tego artykułu, napisano w nim, że jak jesteś nowy i nie masz wzorów, wskazówek, to każde auto i ludzie wydają się tacy sami. Ale strażnicy po obserwacji ok. 8-12 tyś samochodów w jakiś sposób potrafili odczytać inne niż zwykłe zachowania ludzi, prawdopodobnie nawet zatrzymani ludzie nie byli świadomi tego, że zachowywali się inaczej niż pozostali obserwowani i tym samym strażnicy udaremnili przemyt np. narkotyków. Pytani strażnicy nie byli w stanie podać logicznego argumentu dlaczego zatrzymali akurat ten samochód i skąd wiedzieli, że w nim są przemytnicy. Przeczytawszy ten artykuł zrozumiałem na jakiej zasadzie ja, kiedy byłem zawodnikiem, odczytywałem ukryte zamiary u moich przeciwników, np. w sytuacji kiedy chcieli wykonać kiwkę. Na przykład na poziomie NCAA zdarzają się zawodnicy, którzy przed wykonaniem kiwki krzyczą sugerując bardzo mocne uderzenie, a następnie wykonują kiwkę… i ta kiwka wpada w boisko. Wpada dlatego, że blokujący i broniący są jak Ci nowi strażnicy, nie umieją wybrać informacji dla nich najważniejszych.

Naszym zadaniem jest przestawić proces patrzenia na proces widzenia. Jest ogromna różnica między nimi. Jak zatem nauczyć widzenia? Słowa klucze, stwórzmy wzory zachowań, np. wyprostowana ręka w łokciu = kiwka itp. Naszym zadaniem jest pomoc naszym zawodnikom patrzeć na to co jest głębiej, dalej, a nie tylko na piłkę.

Na zdjęciu po lewej wyraźnie widać zawodniczkę, która wykonuje kiwkę. Jej ręka atakująca jest wyprostowana w łokciu. To może być wzór. Oczywiście takich wzorów można znaleźć kilka, ale zazwyczaj wystarczą dwa lub trzy.

Na zdjęciu po prawej wyraźnie widać zamach ręki atakującej. Bardzo widoczna jest również rotacja biodra, charakterystyczna dla ataku. Bardzo częstym obrazem przy ataku jest również wyraźne napięcie nóg, podczas gdy w czasie kiwki są one wyraźnie zrelaksowane.

Oczywiście idealnym rozwiązaniem są przykłady wideo, oglądanie przeciwników w zwolnionym tempie, pomaga utrwalić wzorzec.