Słowa-klucze
Antenki - są to dwa ruchome maszty z tworzywa szklanego lub podobnego materiału po 1,80 m długości i 10 mm obwodu, umocowane po zewnętrznych bokach siatki.
Atak kierunkowy - atak z założeniem uderzenia piłki w określonym kierunku, z uwzględnieniem boiska przeciwnika lub ustawienia rąk blokujących.
Atak z piłki przyspieszonej (super) - atak z piłki wystawionej do 2 m powyżej siatki, co pozwala na rozpoczęcie rozbiegu w momencie wystawienia i umożliwia dokonanie dostosowania do miejsca odbicia.
Atak z piłki szybkiej (quick) - atak z piłki wystawionej płasko do strefy IV lub II, 1,5 m powyżej siatki; rozpoczęcie rozbiegu w momencie, gdy dogrywana piłka zaczyna opadać.
Atak z piłki wysokiej - atak z piłki wystawionej 3 m powyżej siatki, w którym rozpoczęcie rozbiegu następuje w momencie, gdy piłka zaczyna opadać.
Atrapa bloku - przyrząd zawieszony na siatce lub ustawiony przy niej z zadaniem zasłaniania określonego obszaru boiska. Może występować jako wersja ruchoma trzymana w dłoniach.
Bager – (odbicie dolne) uderzenie wyciągniętymi, sztywnymi rękami; piłkę uderza się przedramionami. W siatkówce plażowej wykonuje się często ze skrętem tułowia na lewo lub prawo (zalicza się to do błędów technicznych w klasycznej siatkówce) lub do tyłu z plecami zwróconymi w stronę siatki, z powodu trudności z poruszaniem się po piasku.
Bager kontrolny – bager wykonany podczas treningu w celu kontrolowania piłki przy pewnych rodzajach ćwiczeń. Tor lotu piłki, która spada na przedramiona zawodnika, jest pionowy i pozwala na kontynuowanie ćwiczeń bez zatrzymania piłki.
Blok aktywny - określa zadania blokujących do aktywnego poszukiwania miejsca wyskoku i agresywnego wkładania rąk na stronę przeciwnika.
Blok-aut - uderzenie piłki, która po odbiciu od bloku wychodzi w aut.
Blok otwarty - dwa bloki pojedyncze obok siebie, blok z „dziurą” mający wolną przestrzeń do uderzenia piłki pomiędzy wewnętrznymi ramionami blokujących.
Blok otwierający prostą wewnętrzną - blok, którego zadaniem jest zasłanianie kierunku uderzenia po skosie i zorganizowanie obrony po prostej.
Blok pasywny - celem bloku jest osłabienie siły ataku, tak aby można było obronić piłkę.
Blok pozytywny - blok mający na celu zdobycie punktu.
Blok przekątnej - blok na skrzydle zakładający możliwość uderzenia po prostej w kierunku pozostawionego obrońcy (zostawienie miejsca na szerokość piłki).
Blok taktyczny - celem jest zastawienie jednego, ustalonego kierunku ataku przeciwnika, zmuszając tym samym atakującego do uderzenia w niewygodną dla niego stronę.
Blok zamknięty - blok podwójny - szczelny, przez którego nie przejdzie atak przeciwnika.
Blok zamykający prostą - blok ustawiony na skrzydle przeciwko uderzeniu piłki wzdłuż linii.
Blok zasłaniający najlepszy kierunek ataku - blok skaczący naprzeciwko ręki atakującej przy uderzeniu prostopadłym do linii barków, uwzględniający kierunek rozbiegu atakującego.
Błąd podwójnego odbicia – nazywa się potocznie „podwójnym”, sygnalizowany przez sędziego, kiedy zawodnik dotknie piłki dwa razy z rzędu albo gdy piłka dotknie jego raz za razem w różne części ciała. Wyjątkiem jest tylko blok i pierwsze odbicie każdej drużyny w akcji.
Cień bloku - obszar boiska zasłonięty przez blokujących, w który atakujący nie może zaatakować bezpośrednio.
Cobra – uderzenie w ataku siatkówki plażowej, które wykonujemy ze sztywną ręką i złączonymi palcami, piłkę uderza się końcami palców.
Cross Over – uderzenie ataku typowe dla siatkówki plażowej, wykonane po przekątnej przy bardzo wysokim łuku; piłka upada za obrońcą przeciwników.
Czytanie przez blok - sposób postępowania blokujących mający na celu stałe dostosowywanie się do sytuacji gry i podejmowanie ostatecznych działań dopiero po wystawieniu piłki (obserwujemy: jakość przyjęcia lub obrony, rozgrywającego, pozycję środkowego, piłkę atakującego).
Ć
Ćwiczenia analityczne - ćwiczenia jednego elementu technicznego. Celem tych ćwiczeń jest doskonalenie jednego elementu techniki poprzez stworzenie możliwości wykonania dużej liczby powtórzeń we względnie stałych warunkach (dokładne kierowanie piłki).
Ćwiczenia globalne - ćwiczenia wykonywane z udziałem całego zespołu, mające na celu doskonalenie systemów gry po zagrywce własnej lub przeciwnika.
Ćwiczenia syntetyczne - ćwiczenia łączenia dwóch i więcej elementów gry jako ciąg działań z założeniem doskonalenia danej sekwencji postępowania (z zachowaniem pozycji wyjściowych i „ścieżek przemieszczania się) dla osiągnięcia jak największej skuteczności działania.
Dodatkowa pozycja wyjściowa - pozycja przed rozpoczęciem rozbiegu do ataku, zajmowana w sytuacji deficytu czasu lub stosowanych kombinacji.
Dojście do miejsca (zajęcie miejsca - przyjęcia piłki, wystawienia itp.) - ruch w kierunku przewidywanego kontaktu z piłką, wykonany najczęściej w deficycie czasu, skoordynowany z lecącą piłką.
Dostosowanie pozycji wyjściowej - przemieszczenie się z pozycji wyjściowej mające na celu efektywniejsze wykonanie działania (np. atak, blok, obrona) jako reakcja na zmianę sytuacji w grze (np. dokładność wystawionej piłki, zmiana sposobu ataku na przeciwnika, pozycja blokujących).
Dziura bloku - blok podwójny nieszczelny; odległość między wewnętrznymi rękami blokujących umożliwiająca przejście piłki.
Faza ataku - etap gry, na który składają się : przyjęcie zagrywki, wystawienie i atak.
Faza gry - etap gry : faza ataku, fazy kontrataku.
Faza kontrataku - etap gry, na który składają się : zagrywka, blok, obrona, wystawienie po obronie i atak oraz jego asekuracja.
Feedback - udzielenie informacji zwrotnej zawodnikowi na temat efektów jego działania.
Fragment gry - ćwiczenia trwające do czasu wykonania postawionego zadania w konkretnej sytuacji, z pełnym lub zmniejszonym udziałem zawodników.
Geometryczne zasady odpowiedzialności - zasady określające kierunek dojścia do przyjęcia lub odbicia piłki najkrótszą drogą, wynikającą z ustawienia na boisku.
Głębokie widzenie - zmysł kinestetyczny; umiejętność oceny miejsca kontaktu z piłką (np. przyjęcia) na podstawie jej początkowego lotu (tuż po wykonaniu zagrywki).
Gra szkolna - gra z odpowiednim liczeniem punktów lub bez liczenia, z zadaniem realizowania określonego zadania taktycznego.
Gra uproszczona - jest to gra z uproszczonymi przepisami z zadaniem utrzymania ciągłości realizowania ustalonych założeń.
Kierunek najlepszego ataku - uderzenia piłki ramieniem w optymalnym dla zawodnika kierunku, najczęściej ramieniem prowadzonym prostopadle do linii barku.
Kierunki poruszania się - główne kierunki przemieszczenia się zawodników uwzględniające zabezpieczenie całego obszaru boiska podczas przyjęcia zagrywki lub w obronie, uwzględniające wzajemne relacje pomiędzy zawodnikami, zwłaszcza w strefach „konfliktu”.
Knuckles – oznacza „kłykcie”, jest rodzajem ataku w siatkówce plażowej. Uderza się piłkę wyprostowaną dłonią, przy palcach odgiętych do tyłu.
Libero – nosi inny strój niż reszta graczy, by sędzia mógł go łatwo rozpoznać. Gra tylko w strefie obrony, nie może zagrywać ani brać udziału w ataku.
Obrona polem (piłki w polu) - sytuacja, kiedy blokujący decydują się na odejście od bloku po ocenie, że obrona w głębi pola w danej sytuacji (brak możliwości wykonania dynamicznego ataku) ma duże szanse powodzenia.
Obrona w strefie otwartej - obrona piłki lecącej powyżej barków (palcami, dłońmi, dołem).
Obrona z obrotem w prawo lub w lewo - jest to sposób organizacji obrony podczas asekuracji skrzydłami, gdy za ruchem zawodnika do asekuracji przemieszczają się pozostali biorący udział w obronie.
Obszar odpowiedzialności - miejsca na boisku określające odpowiedzialność zawodnika, np. w przyjęciu zagrywki, obronie czy asekuracji.
Opcja bloku - sposób postępowania blokujących stosowany przeciwko określonym zawodnikom lub kombinacjom taktycznym przeciwnika w ataku, decyzje o działaniu podejmowane są już przed akcją.
Piłka „za darmo” - sytuacja, w której zespół atakujący nie jest w stanie wyprowadzić skutecznego ataku przebijając wolną piłkę, najczęściej sposobem oburącz dolnym.
Pipe - atak w II tempo ze strefy VI.
Plasowanie – uderzenie ataku w siatkówce plażowej, które przypomina ścięcie, ale jest mniej siłowe; atakujący próbuje z wielką precyzją umieścić piłkę w niebronionym miejscu boiska.
Postawa gotowości do obrony - optymalne ustawienie ciała w gotowości do obrony mocnego ataku (odbicie piłki w kierunku środka boiska) lub natychmiastowej reakcji w niewiadomym kierunku w zależności od sytuacji na boisku.
Postawa gotowości w bloku - optymalne ustawienie ciała gwarantujące natychmiastowy wyskok w górę ze stawów skokowych (bez dodatkowego ugięcia kolan ) lub jak najszybsze przemieszczenie się w jednym lub dwóch kierunkach (środkowy).
Postawa neutralna - ustawienie ciała w momencie wystawienia (biodra i tułów pod piłką, plecy proste, dłonie powyżej czoła), z którego można wystawić piłkę zarówno do przodu, jak i do tyłu bez sygnalizowania swoich zamiarów.
Pozycja gotowości do ataku - miejsce na boisku, z którego atakujący rozpoczyna bezpośredni rozbieg do ataku.
Pozycja gotowości do obrony - miejsce do obrony na boisku w momencie, gdy przeciwnik kończy ruch prowadzenia ręki do ataku.
Pozycja wyjściowa - ustalone miejsce dla danego elementu gry, z którego zawodnik rozpoczyna działania.
Pozycje reakcji - miejsce bezpośredniego ruchu w kierunku piłki, jednego lub kilku zawodników, z zamiarem skierowania jej do określonego celu, podejmując wszelki wysiłek dla optymalnego ustawienia ciała w stosunku do piłki (na ile to możliwe w danej sytuacji).
Rotacja odwrócona (wsteczna, dolna) - odwrotne (wsteczne) obroty piłki.
Rotacja postępująca (rotacja górna) - obroty do przodu nadane piłce.
Rozbieg - droga, jaką zawodnik musi pokonać, by nabrać odpowiedniej prędkości niezbędnej do tego, by wykonać dynamiczne odbicia w górę.
Ruch dostosowania - sposób przemieszczenia się zawodnika z pozycji wyjściowej uwzględniający zaistniałą sytuację w grze.
Rytm dojścia atakującego - stały schemat kroków rozbiegu ze stopniowym zwiększaniem jego szybkości w celu uzyskania dynamicznego odbicia.
Schemat dojścia (przemieszczenia) - stały wzór dojścia z jednego miejsca do drugiego z zachowaniem stałej sekwencji kroków, uwzględniający sposób racjonalnego działania i indywidualne preferencje zawodnika.
Sekwencja działań - kolejne zadania zawodnika wynikające z gry (np. zawodnik kolejno: przyjmuje, zajmuje pozycję wyjściową do ataku, po wykonaniu ataku przechodzi do samoasekuracji).
Sekwencje gry - połączenie kolejnych 2 lub więcej elementów technicznych następujących bezpośrednio po sobie w obrębie jednej fazy gry lub wynikające z łączenia faz.
Skraj bloku - miejsce na boisku umożliwiające obrońcy obserwowanie piłki w linii z dłońmi blokującego.
Słowo klucz - słowo lub gest jednoznacznie kierujące uwagę na dany element techniczny lub rozwiązanie taktyczne.
Strefa 0 - pozycja przy siatce (3 m od prawej linii bocznej), w kierunku której powinien przemieścić się rozgrywający przed wystawieniem piłki.
Strefa konfliktu - miejsce powstające przez nakładanie się indywidualnych obszarów odpowiedzialności.
Strefa odpowiedzialności - jest to określony obszar boiska, za który dany zawodnik odpowiada w czasie gry.
Strefa otwarta - strefa odbicia piłki znajdującej się powyżej barków odbijającego.
Strefa spodziewanego ataku - obszar zagrożony bezpośrednim atakiem określony poprzez ustawienie własnego bloku, pozycję atakującego w stosunku do piłki oraz jego przyzwyczajenia i umiejętności ataku.
System płynny ataku - bez względu na to, gdzie znajduje się rozgrywający, atakujący wykonuje rozbieg do ataku względem aktualnej pozycji zawodnika rozgrywającego (stała odległość od rozgrywającego).
System ustalony ataku - bez względu na to, gdzie znajduje się rozgrywający, atakujący wykonuje rozbieg do ataku w ustalonym miejscu (różna odległość od rozgrywającego).
Szew bloku - miejsce łączenia wewnętrznych ramion blokujących nie pozwalające na przedarcie się piłki na swoja stronę.
Ścieżka poruszania - schemat działania (przemieszczania się) podczas gry dający największą efektywność.
Tie-break – z angielskiego „zerwanie remisu”. Jest to piąty set, który ustala zwycięzcę, kiedy jest remis 2:2
Trajektoria lotu piłki - tor lotu piłki od momentu jej odbicia lub uderzenia do momentu kontaktu z zawodnikiem lub innym ciałem.
Uderzenie przez bark - uderzenie piłki, w którym atakujący prowadzi rękę wzdłuż tułowia. Najczęściej jest to uderzenie wzdłuż linii z lewego skrzydła przy ustawieniu tułowia przodem do V strefy boiska rywala.
Ustawienie wąsko - pozycje wyjściowe dostosowane do schematu gry przeciwnika - blokujący ustawieni w środku boiska w bliskiej od siebie odległości. Przeciwnik wyprowadza atak głównie przez środek siatki.
Ustawienie wąsko z lewej - pozycje wyjściowe dostosowane do schematu gry przeciwnika - zawodnik strefy II ustawiony szeroko, zawodnik strefy III w środku boiska, zawodnik strefy IV blisko osi boiska.
Ustawienie wąsko z prawej - pozycje wyjściowe dostosowane do schematu gry przeciwnika -zawodnik strefy IV ustawiony szeroko, zawodnik strefy III w środku boiska, zawodnik strefy II blisko osi boiska.
Wejście w piłkę - aktywne odbicie z wejściem całym ciałem w piłkę, bez zmiany kąta ułożenia ramion lub płynne odbicie z prowadzeniem ramion w kierunku celu z zachowaniem pełnej kontroli nad ruchem.
Wystawa przyspieszona (super) - wystawa do skrzydła o niższej trajektorii (do 2 m).
Wystawa szybka (quick) - wystawa do skrzydła o niższej, nieco zakrzywionej trajektorii (0,9 m do 1,2).
Zagrywka „słoneczna” (koreańska) – pierwsi użyli tej techniki Koreańczycy podczas spotkań siatkówki plażowej; to rodzaj zagrywki wykonanej od dołu, która bardzo wysoko posyła piłkę.
Zagrywka szybująca – piłka po tej zagrywce leci „falując”.
Zagrywka tenisowa – serwis z góry wykonany przy użyciu techniki zagrywki tenisowej.