Psychologia dla sportu
Dlaczego psychologia się przydaje?
Jeśli staramy się korzystać z bogatego dorobku psychologii, możemy lepiej poznawać, rozumieć i wpływać na siebie i swoich podopiecznych. „Ja” – żeby być coraz bardziej świadomą siebie osobą i skuteczniejszym nauczycielem. „Inni” – żeby znać zasady funkcjonowania jednostki i grupy, żeby rozumieć, co się dzieje i móc reagować zgodnie z dobrze pojmowanym interesem wszystkich zaangażowanych osób. Kontynuując, psychologia sportu daje możliwość wglądu w wewnętrzny świat osoby wchodzącej w rolę sportowca.
Każdy zawodnik na boisku, oprócz tego, że jest sportowcem, jest przede wszystkim człowiekiem. Dlatego, czy tego chce, czy nie, wnosi na trening „w swojej głowie” sprawy i problemy spoza boiska. Dobry i życzliwy trener ma pewne możliwości wpływania na takie sytuacje. Swoją postawą może częściowo łagodzić skutki pozasportowych kłopotów i motywować do pracy w celu przezwyciężania ich. Wiedza z zakresu psychologii sportu pozwala przede wszystkim ulepszać te cechy, które każdy i tak w sobie nosi i które czekają na rozwinięcie w sprzyjających warunkach. Skoro wiadomo, że wcześniej czy później i tak znajdziemy się w różnych sytuacjach wymagających wiedzy, wysiłku czy zaprezentowania się z jak najlepszej strony, to można się wcześniej do tego przygotowywać.
Te specyficzne dla sportu sytuacje to treningi i zawody. Pozostaje jeszcze czas pomiędzy nimi, wypełniony wieloma innymi aktywnościami charakterystycznymi dla młodego wieku. Ten czas jest bardzo ważny - tu utrwalają się nawyki i przyzwyczajenia ważne dla jakości aktywności sportowej. Pamiętajmy, sport ma także funkcję wychowawczą. Promuje zdrowy i odpowiedzialny styl życia, co ma szczególne znaczenie w odniesieniu do dzieci i młodzieży. Co więcej, uczeń bardziej uczy się z postawy i czynów nauczyciela, niż z jego słów.
Psychologia pomaga rozumieć i tworzyć rzeczywistość.
Co możemy robić?
Warto korzystać z wiedzy i doświadczeń, aby przy zastosowaniu różnych metod, doskonalić umiejętności przydatne w piłce siatkowej. Przy okazji są to umiejętności przydatne w codziennym życiu, np. Jaś na boisku uczy się skupiania na wykonywanym ćwiczeniu, a w szkolnej ławie uważnie słucha nauczyciela. Poznajemy właściwości i możliwości swojego ciała. Jest ono „narzędziem pracy” mocno eksploatowanym na boisku. Od jego sprawności i precyzji ruchów może wiele zależeć – centymetry i sekundy często decydują na boisku o zwycięstwie. Dlatego uczymy się, jak efektywnie wypoczywać i regenerować siły. Uczymy się, jak ustalać i utrzymywać właściwy kierunek naszych działań. Planujemy i dokumentujemy, żeby wiedzieć dokąd zmierzamy i gdzie jesteśmy. Właściwa motywacja pozwala zacząć, dobre nawyki podtrzymują działanie. Uczymy się, jak skupiać uwagę na tym, co najważniejsze z punktu widzenia bieżącego ćwiczenia, jak też dalszych celów, jakie przed sobą stawiamy. Niezwykle ważne jest podejmowanie właściwych decyzji.
Każdy z nas ze sobą rozmawia – prowadzimy wewnętrzne dyskusje. Róbmy to tak, żeby sobie sprzyjać, a nie sabotować własne działania. Często najsurowszych krytyków mamy w samych sobie i to nas niepotrzebnie blokuje. Potęga wyobraźni jest ogromna! Kiedy wyobrażamy sobie, że coś nam się nie uda, to już przeprowadzamy próbę, przygotowując się negatywnie na daną sytuację. Jeśli już inwestujemy czas i uwagę, to lepiej przeprowadzać te próby w sposób, który zwiększa prawdopodobieństwo osiągnięcia sukcesu. Co w sytuacji, kiedy z jakiegoś powodu (choroba, kontuzja) nie możemy brać udziału w regularnych treningach? A co robić, kiedy pojawiają się emocje?
Zespół! Oto jest wyzwanie! Jak się skutecznie porozumiewać, kiedy mamy podobne cele, ale każdy zawodnik to inna osobowość? Jak rozumieć i kierować procesami, które zachodzą w grupie? Jak wspierać liderów i pomagać tym, co pozostają w tyle? Żeby podołać takiemu zadaniu, trzeba budować i wspierać jednostki - to one mają szansę na zbudowanie silnego i efektywnego zespołu. Dobrze, kiedy ciężkiej pracy na boisku towarzyszy dobra zabawa, gdyż pozytywne emocje zwiększają motywację i zaangażowanie w pracę.
Trzeba trenować.