WPŁYW TRENINGU SIŁOWEGO NA ORGANIZM CZŁOWIEKA
WPŁYW TRENINGU SIŁOWEGO NA ORGANIZM CZŁOWIEKA
Na dobry początek trzeba się zastanowić nad kwestią treningu na siłowni. Zazwyczaj traktuje się go zbyt jednowymiarowo, ukazując wyłącznie kulturystyczny punkt widzenia. Zgodnie z tym założeniem trening siłowy powinien skutkować okresowym zwiększaniem masy mięśniowej, po której następuje redukcja tkanki tłuszczowej. Wśród amatorów te dwie fazy rozkładają się pomiędzy sezon jesienno-zimowy oraz wiosnę i lato, gdy efekty treningów prezentujemy na plaży.
Gdyby poprzestać w tym miejscu, można by śmiało stwierdzić, że trening na siłowni są zbyteczne, nie tylko z punktu widzenia biegaczy, ale także większości sportowców. Zwiększanie masy mięśniowej – choć tworzy godną pozazdroszczenia sylwetkę – ogranicza nasze zdolności ruchowe, które w przypadku innych sportowców stanowią fundament.
Na każdy rodzaj wysiłku fizycznego można jednak spojrzeć z innej perspektywy. To samo jest z siłownią i ćwiczeniami siłowymi, które nie tylko wpływają na wyżej wymienione aspekty, ale również oddziałują szerzej na nasze ciało.
Dzięki ćwiczeniom siłowym nasze narządy i stawy są lepiej chronione przez mięśnie, ponieważ mięśnie stanowią płaszcz ochronny dla całego organizmu. Każdy mięsień swoją siłą i budową anatomiczną istotnie wspomaga funkcjonowanie stawów ludzkich, np. kolanowego. To nie tylko. Silne mięśnie stanowią barierę ochronną dla ważnych dla organizmu narządów typu wątroba, żołądek, jelita-mięśnie brzucha. Mięśnie to nasi strażnicy zdrowia. Ćwiczenia siłowe również oddziaływują na nasz układ nerwowy, zakończenia nerwowe znajdujące się w każdym ćwiczonym mięśniu. Poprzez wysiłek siłowy wzrasta szybkość przewodzenia impulsów nerwowych, przez co usprawnia się czas reakcji układu nerwowego. Efekt – jesteśmy dynamiczniejsi, jednym słowem pełni wigoru.
Jak nam wiadomo ćwiczenia siłowe mają największy wpływ na rozbudowę tkanki mięśniowej oraz na jej wzmocnienie. Każdy mięsień to pochłaniacz kalorii, aby „żył – potrzebuje energii, którą ciało otrzymuje m.in. z tkanki tłuszczowej. Każdy kilogram mięśni potrzebuje dodatkowo 100 kcal do sprawnego funkcjonowania, pobudzania wszystkich mięśni. Wymusza więc na organizmie dostarczanie większej ilości kalorii. To nie wszystko – proces dopływu energii musi stać się także szybszy, aby sprostać wszystkim czynnościom, czy to podczas treningu, czy w życiu codziennym. Za szybkość dostarczania substancji odżywczych odpowiedzialny jest metabolizm, który musi po prostu przyspieszyć. Efekt – przemiana materii zostaje podkręcona, a przy odpowiedniej diecie, ciało zaczyna efektywniej spalać tkankę tłuszczową i rozbudowywać tkankę mięśniową.
W wielu dyscyplinach sportu ćwiczenia siłowe są jedną z głównych składowych codziennego treningu zawodnika.
W czasie treningu siłowego następuje przetwarzanie energii chemicznej powstającej w procesie metabolizmu komórkowego w energię mechaniczną niezbędną w pracy mięśni. Podczas wysiłku fizycznego, którym jest, np. ciężki trening w organizmie człowieka zaangażowane są przede wszystkim mięśnie szkieletowe (poprzecznie prążkowane). W wysiłku praca tych mięśni powoduje wytworzenie energii (40%) zgromadzonej w „wiązaniach wysokoenergetycznych” występujących pomiędzy resztami fosforanowymi w organicznym związku ATP (adenozyno-5`-trifosforan), który bierze udział w wewnątrzkomórkowym transporcie energii i dostarcza tę energię do wybranych komórek. Kolejne 60% energii wytworzonej podczas pracy mięśni jest w postaci ciepła (dlatego podczas wysiłku fizycznego, którym jest, np. trening wzrasta temperatura naszego ciała).Jednak trzeba również powiedzieć o minusach ćwiczeń siłowych. Jednym z negatywnych skutków treningów siłowych jest ograniczenie amplitudy ruchu w stawach. Duże mięśnie – obszernie rozbudowane partie mięśniowe – powodują brak możliwości wykonania określonych ruchów, które przed rozpoczęciem procesu treningowego były możliwe do wykonania. Dla przykładu można podać duże bicepsy i przedramiona: ich masa uniemożliwia dotknięcie palcami dłoni barków. Inny przykład, klatka piersiowa i biceps – brak umiejętności złączenia łokci. Efekt – pod katem sprawności fizycznej, takie ograniczenia zaliczają się do obniżenia sprawności ogólnej.
Rada: buduj mięśnie, jednak pamiętaj, że każda skrajność jest zła. Za dużo też znaczy źle.
Również może dojść do degeneracji stawów. Ćwiczenia z dużym oporem – ciężarem, połączone z całkowitym prostowaniem kończyn dolnych lub górnych, kumulują nacisk na stawy (zwiększają się siły oddziałujące na stawy). Efekt – następuje uszkodzenie. Szczególnie dotyczy to ćwiczeń z ciężarami wolnymi typu: sztanga, hantle. Długotrwały trening połączony z dużymi ciężarami prowadzi do utraty zdrowia stawów i nie ważnie, że ktoś ma silne mięśnie.
Rada: nigdy nie prostuj rąk i nóg używając dużego obciążenia. Zawsze całkowicie prostuj w początkowych seriach z mniejszym ciężarem. Podczas ćwiczeń siłowych nieodpowiednio prowadzonych może dojść do asymetrii siłowo-mięśniowej. Plan treningowy, który nie jest nastawiony na proporcjonalną rozbudowę wszystkich mięśni, a tylko na wybrane grupy ciała, prowadzi do przesadnego rozbudowania zginaczy lub prostowników mięśniowych. Efekt-brak równowagi w antagonistach, co prowadzi, po pierwsze do niesymetrycznej budowy ciała, po drugie – do ograniczeń w płynności ruchów, np. brak umiejętności wyprostu ramienia poprzez zbyt mocno rozbudowany dwugłowy ramienia.
Mówiąc o wpływie treningu siłowego na organizm człowieka należy wspomnieć o odpowiednich zasadach odżywiania by taki trening przyniósł prawidłowe efekty. Zasady te powinny odgrywać szczególnie istotną rolę w przypadku młodzieży szkolnej będącej w okresie dorastania. Wtedy to rozwijającemu się organizmowi trzeba dostarczyć różnorodnych i odpowiednio skorelowanych budulców, aby mógł on sprostać wzmożonemu przyrostowi wysokości i wagi ciała zwłaszcza, jeśli towarzyszy temu wzbogaconą o witaminy i sole mineralne.
Analizując wszystkie za i przeciw, przy odpowiednio prowadzonym treningu szanse na negatywne skutki ćwiczeń siłowych są niewielkie. Dlatego uważam, że warto wcielić owe ćwiczenia do swego planu treningowego. Zapewne przyniesie nam to wiele korzyści zarówno w rezultatach sportowych jak i w życiu codziennym.
Aktywny tryb życia powinien prowadzić każdy niezależnie od wieku. Ruch wywiera bowiem zbawienny wpływ na funkcjonowanie naszego organizmu, dzięki czemu czujemy się lepiej. Uprawianie sportu to znakomity sposób na spędzanie wolnego czasu. Wspólne uprawianie sportu wpływa na wzmocnienie relacji międzyludzkich.
Edwin Łazicki
Koordynator wojewódzki
