HISTORIA POLSKIEJ PIŁKI SIATKOWEJ

Piłka siatkowa w Polsce pojawiła się na początku XX wieku. Początkowo miała charakter wyłącznie amatorski. Za początek piłki siatkowej w Polsce w zorganizowanej formie uznaje się rok 1926 i powstanie Polskiego Związku Gier Sportowych, który po II wojnie światowej zmienił nazwę na Polski Związek Koszykówki, Siatkówki i Szczypiorniaka (PZKSS). PZKSS wziął czynny udział w tworzeniu struktur Międzynarodowej Federacji Piłki Siatkowej (FIVB) powstałej w 1947 roku, dzięki czemu jej wiceprezesem został Zygmunt Nowak. Po wstąpieniu PZKSS do FIVB pojawił się pomysł stworzenia reprezentacji narodowej.

W okresie międzywojennym polskie kluby utrzymywały liczne kontakty międzynarodowe. W 1923 roku 13 Warszawska Drużyna Harcerska wygrała turniej w Kopenhadze. W 1937 roku reprezentacja Warszawy zwyciężyła w wielkich zawodach krajów bałtyckich. Siatkówka w tym czasie była zrzeszona w Polskim Związku Gier Sportowych. Polski Związek Piłki Siatkowej (PZPS) powstał 30 czerwca 1957 roku, a jego pierwszym prezesem został Eugeniusz Krotkiewski. Wcześniej przy Głównym Komitecie Kultury Fizycznej działała „Sekcja Piłki Siatkowej”.

Pierwszy mecz kobieca reprezentacja rozegrała 14 lutego 1948 roku, pokonując w Warszawie Czechosłowację 3:1. Męska reprezentacja zadebiutowała na arenie międzynarodowej 28 lutego 1948 roku przegrywając w Warszawie 2:3 z Czechosłowacją. W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych polskie siatkarki należały do najlepszych w świecie. W igrzyskach olimpijskich w Tokio i Meksyku zdobyły brązowe medale. W Tokio pod kierunkiem trenera Stanisława Poburki grało dziesięć zawodniczek: Jakubowska, Czajkowska, Golimowska, Krupa, Kordaczuk-Wagner, Szcześniewska, Śliwka, Ledwig, Marko, Abisiak-Rutkowska. W rezerwie pozostały Hermel i Busz. Były one zgłoszone do dwunastoosobowej kadry, lecz na igrzyska nie pojechały.

Cztery lata później trenerem reprezentacji był Benedykt Krysik. Olimpijskie paszporty otrzymały: Jakubowska, Wiecha, Szcześniewska, Czajkowska, Ledwig, Porzec, Żmuda-Chmielnicka, Hermel-Niemczyk, Aszkiełowicz, Marko-Książek, Ostromęcka, Krupa.

W I mistrzostwach świata w 1952 roku w Moskwie były drugie, a później jeszcze dwukrotnie zajmowały trzecie miejsce (1956 i 1962). Natomiast 1978 roku podczas mistrzostw świata Polska była jedenasta. Cztery razy polskie siatkarki były wicemistrzyniami Europy (1950, 1951, 1963, 1967) oraz czterokrotnie zdobywały brązowe medale (1949, 1955, 1958, 1971)

Mężczyźni pierwszy medal (brązowy) mistrzostw Europy zdobyli w 1967 roku w Stambule. Najlepsze lata polskiej, męskiej siatkówki to okres od 1974 do 1976, kiedy zostali mistrzami świata oraz igrzysk olimpijskich. Trenerem reprezentacji był Hubert Wagner.

Mistrzostwo świata w 1974 roku w Meksyku zdobyli: Rybaczewski, Stefański, Wójtowicz, Skiba, Karbarz, Czaja, Bosek, Gawłowski, Sadalski, Gościniak, Zarzycki, Skorek. Dwa lata później w igrzyskach w Montrealu grali: Skorek, Wójtowicz, Łasko, Stefański, Sadalski, Rybaczewski, Bebel, Bosek, Karbarz, Lubiejewski, Zarzycki, Gawłowski.

Męska drużyna siatkarska w następnych czterech olimpijskich występach zagrała: w 1968 roku w Meksyku (5 miejsce), w 1972 roku w Monachium (9), w 1980 roku w Moskwie (4) oraz w 1996 roku w Atlancie (11-12). Poza trzecim miejscem w Stambule polscy siatkarze jeszcze pięciokrotnie stawali na podium mistrzostw Europy za zajęcie drugich miejsc. Było to w 1975, 1977, 1979, 1981 i 1983 roku.

W mistrzostwach Europy w 1995 roku polscy siatkarze zajęli piąte miejsce. Po sześciu latach przerwy pod wodzą trenera Ryszarda Boska uzyskali awans do finałów mistrzostw Europy w Ostrawie. Na początku lipca 2001 roku Boska na stanowisku trenera reprezentacji zastąpił Waldemar Wspaniały. Na przełomie sierpnia i września narodowy zespół przegrał eliminacje do mistrzostw świata. Zwycięstwa nad Łotwą i Mołdawią nic nie dały. W spotkaniu z Francją nie udało się wygrać ani jednego seta. Polska jednak zagrała w mistrzostwach świata w Argentynie w 2002 roku. Zastąpiła wykluczoną Koreę Południową i zajęła miejsca 9-12.

Wielki powrót Polskiej Siatkówki na szczyty ponownie zapewniły siatkarki, kiedy to we wrześniu 2003 roku w Turcji, rozgrywane były mistrzostwa Europy kobiet. Polska pokonała po 3:2 Holandię i Bułgarię oraz po 3:1 Czechy i Ukrainę. Porażka 1:3 z Włoszkami nie przeszkodziła w awansie do półfinału. W walce o finał podopieczne Andrzeja Niemczyka wygrały 3:2 z Niemkami, a w decydującym spotkaniu z Turcją zwyciężyły 3:0. Był to pierwszy złoty medal mistrzostw Europy w historii polskiej siatkówki.

Sukcesy siatkarek zazębiły się z medalowymi zdobyczami mężczyzn. Zaczęło się od wicemistrzostwa świata w roku 2006 ekipy pod wodzą Argentyńczyka Raula Lozano. Jego rodak, Daniel Castellani poprowadził Polaków do mistrzostwa Europy (2009). Regularnie na podium stawała drużyna Włocha, Andrei Anastasiego: brązowe medale Ligi Światowej i mistrzostw Starego Kontynentu, srebrny Pucharu Świata (2011) oraz złoty Ligi Światowej (2012). W roku 2014 wprost z boiska na trenerską ławkę biało-czerwonych trafił Francuz Stephane Antiga, a jego asystentem został Philippe Blain. Debiut miał absolutnie wymarzony - jego drużyna w rozgrywanych w Polsce mistrzostwach świata wywalczyła złoty medal. Podczas Pucharu Świata 2015 w Japonii Polacy wygrali pierwszych 10 z 11 spotkań, ostatecznie zdobywając brązowy medal.

10 października 2016 roku Polski Związek Piłki Siatkowej ogłosił rozwiązanie kontraktu trenerskiego z Antigą. 20 grudnia 2016 Włoch Ferdinando de Giorgi został wybrany przez PZPS selekcjonerem męskiej siatkarskiej reprezentacji Polski. Po zajęciu 8. miejsca w Lidze Światowej i 10. w Mistrzostwach Europy 20 września 2017 trener został zwolniony. 7 lutego 2018 roku PZPS zdecydował, że nowym selekcjonerem reprezentacji Polski zostanie belgijski trener, Vital Heynen. Z nowym trenerem reprezentacja awansowała do turnieju finałowego Ligi Narodów 2018. 30 września 2018 roku na mistrzostwach świata 2018 po zwycięstwie w finale rozegranym w Turynie nad reprezentację Brazylii 0:3 „Biało-Czerwoni” obronili tytuł mistrzowski.

Po raz kolejny reprezentacja Polski awansowała do finału Ligi Narodów 2019, rozgrywanym w Chicago, gdzie, grając w eksperymentalnym składzie, złożonym głównie z zawodników młodszego pokolenia, zajęła bardzo dobre 3. miejsce. W turnieju kwalifikacyjnym do Igrzysk w Tokio, rozgrywanym w Trójmieście reprezentacja Polski zwyciężyła, wygrywając wszystkie mecze i kwalifikując się do igrzysk. W Mistrzostwach Europy, rozgrywanych w czterech krajach, po raz pierwszy w składzie 24 drużyn, nasza drużyna przegrała tylko jeden mecz, półfinał ze Słowenią, i zdobyła brązowy medal. Na zakończenie sezonu polska reprezentacja zajęła 2. miejsce w Pucharze Świata 2019.

CIEKAWOSTKI

Najwięcej meczów w reprezentacji: Piotr Gruszka: 450 (1995-2011)

Debiutanckie mecze polskiej kadry na imprezach międzynarodowych

Mistrzostwa Europy: 1950 – Czechosłowacja 1:3 (12:15, 9:15 16:14, 7:15)

Mistrzostwa Świata: 1949 – Holandia 3:0

Igrzyska Olimpijskie: 1968 – Japonia 0:3 (9:15, 11:15, 10:15)

Liga Światowa: 1998 – Rosja 3:2 (11:15, 7:15 17:16, 15:12, 15:11)

Puchar Świata: 1965 – ZSRR 3:2 (8:15, 15:6, 15:13, 5:15, 15:75)

Puchar Wielkich Mistrzów: 2008 – Japonia 2:3 (25:22, 15:25, 25:21, 21:25, 10:15)

Liga Narodów: 2018 – Francja 3:0 (25:19, 25:20, 25:22)

Najwyższe lokaty zajęte na imprezach międzynarodowych

Igrzyska Olimpijskie: 1. miejsce 1976 (trener Hubert Wagner)