Zabawy i ćwiczenia wprowadzające do siatkówki plażowej
Prezentowane zabawy i ćwiczenia wprowadzające do siatkówki plażowej, to zabawy kształtujące zwinność, szybkość, skoczność, siłę oraz koordynację.
Podstawową cechą siatkówki plażowej jest jej dostępność. Proste zasady gry, bezpieczne podłoże, perspektywa dobrej zabawy przy niewielkich umiejętnościach technicznych, wszystko to stwarza możliwość uczestnictwa w grze każdemu prawie uczniowi.Siatkówka plażowa w szkole może być uprawiana w trojaki sposób: na lekcjach wychowania fizycznego, w ramach zajęć pozalekcyjnych, jako forma rekreacji w czasie wolnym.
Prezentowane zabawy i ćwiczenia wprowadzające do siatkówki plażowej, możliwe są do przeprowadzenia w każdych warunkach. Są to zabawy kształtujące zwinność, szybkość, skoczność, siłę oraz koordynację. Zabawy związane z rzutami i biegami, ćwiczenia ze współpartnerem oraz z ćwiczenia z przyborami są do przeprowadzenia na każdym etapie nauczania.
Zabawy kształtujące zwinność
Walka o piłkę.
Dzieci ustawione w dwóch rzędach naprzeciwko siebie, w szerokim rozkroku, między nimi leży piłka. Każdy członek drużyny ma określony numer, odpowiadający numerowi zawodnika drużyny przeciwnej. Na sygnał prowadzącego wywołane „numery” mają za zadanie rozpocząć bieg po prawej stronie leżącej piłki, na wysokości której należy wykonać przewrót w przód, potem obiec zawodników zespołu przeciwnego oraz przewlec szarfę przez ciało w dowolny sposób i po przejściu na czworakach pomiędzy nogami kolegów ze swoje drużyny każdy stara się jako pierwszy złapać piłkę leżącą na środku.
Dwa ognie.
Zabawa jest dobrze znana większości dzieci. Dwie drużyny zajmują pozycje po dwóch stronach boiska do siatkówki. Za liniami końcowymi ustawieni są kapitanowie, do których należy kierować piłkę. Celem gry jest trafienie przeciwnika (tzw. Zbicie) poruszającego się tylko po swojej stronie pola gry. Zdobycie punktu następuje, gdy piłka rzucona zza linii końcowej lub pola gry trafi bezpośrednio (bez dotknięcia podłoża) zawodnika lub kilku zawodników. W przypadku, gdy odbitą piłkę złapie gracz tej samej drużyny, punktu nie przyznaje się. Po zbiciu zawodnika grę rozpoczyna drużyna, która straciła punkt.
Ogonki.
Zabawa przeznaczona jest głównie dla dzieci młodszych. Każdy z uczestników zakłada za spodenki z tyłu szarfę. Zadaniem wszystkich dzieci jest zdobycie jak największej liczby „ogonków”.
Walka torreadorów.
Dwie osoby tworzą tzw. byka: drugie dziecko, mając ogon w postaci zatkniętej za spodenki szarfy, trzyma pierwsze za biodra. Dwóch pozostałych uczestników zabawy jest torreadorami, którzy mają za zadanie złapać byka za ogon, do czego ten nie może dopuścić. Torreadorzy zdobywają punkt za każde dotknięcie szarfy. Byk dostaje punkt za każde dotknięcie torreadorów. Po kilku minutach następują zamiana ról. Wygrywa drużyna z większą liczbą punktów.
Zabawy kształtujące szybkość
Dzień i noc.
I wersja. Dwie drużyny ustawione w jednej linii twarzą do siebie po dwóch stronach siatki w odległości 2 m od niej. Jedna drużyna jest „dniem”, druga „nocą”. Na sygnał prowadzącego „dzień”, drużyna, która została tak nazwana, ma za zadanie jak najszybciej dobiec do linii końcowej własnej połowy boiska, a drużyna „nocy” musi ją dogonić przed dotarciem do tego celu. Za każdą złapaną osobę drużyna otrzymuje punkt.
II wersja. Jak wyżej, ale na linii środkowej boiska leżą piłki. Na hasło „noc” drużyna, która została tak nazwana, jak najszybciej sięga po piłki i próbuje trafić nimi w uciekającą drużynę „dnia”.
III wersja. Jak wyżej, ale na przed rozpoczęciem pogoni za przeciwnikiem każdy musi wykonać dodatkowe zadanie, np. przewrót w przód, w tył lub rzut.
Uwaga: We wszystkich wersjach można stosować różne pozycje startowe, np. przysiad, leżenie przodem lub tyłem.
Trzeciak.
Dzieci w leżeniu przodem na obwodzie koła, twarzą skierowaną do środka (dla dzieci młodszych należy wprowadzić pozycję stojącą), obserwują osobę uciekającą przed berkiem. Dodatkowym utrudnieniem jest droga poruszania, gdyż należy przeskakiwać przez nogi pozostałych uczestników zabawy. W momencie, gdy uciekające dziecko położy się obok danej osoby, ta wstaje i zamienia się z nią rolami. Gdy zostaje złapana staje się berkiem.
Uwaga: Wielkość koła zależy od liczby uczestników – im więcej dzieci, tym większa średnica koła.
Berek ze zmianą w kole.
Dzieci – w siadzie lub z pozycji stojącej – ustawiają się na obwodzie koła. Każdy biorący udział w zabawie ma swój numer. Wybrana na berka osoba – poruszając się na zewnątrz koła – próbuje złapać drugą. Dodatkową atrakcję stanowi fakt, że uciekające dziecko ma prawo wbiec do środka koła i wywołać numer, który w tym momencie musi zacząć uciekać przed berkiem. Osoba złapana staje się berkiem.
Gwiaździsta sztafeta.
Każdy zawodnik w danej drużynie ma swój numer. Na sygnał wywołane numery muszą obiec pozostałe zespoły, wykonując ustalone wcześniej dodatkowe zadanie, i jak najszybciej wrócić na swoje miejsce. Wygrywa drużyna, która zdobędzie największą liczbę punktów. Punkty przyznaje się, gdy zawodnik jako pierwszy dobiegnie na miejsce lub w momencie, kiedy złapie osobę z innej drużyny biegnącą przed nim.
Uwaga: W trakcie biegu można wykonywać dodatkowo – przewrót w przód, przewrót w tył, rzut, leżenie tyłem itp.
Zabawy kształtujące skoczność
Mistrz skoków.
Wszyscy uczestnicy stoją na linii końcowej boiska w szeregu i na sygnał wykonują 3-5 skoków obunóż, na jednej nodze lub na przemian. Wygrywa osoba, która po wykonaniu tych skoków będzie stała najbliżej siatki.
Wybij piłkę.
Ćwiczenie wykonujemy w parach: jedna osoba, w pozycji stojącej, trzyma piłkę w wyciągniętych przed sobą dłoniach, partner stara się ją wybić kolanem; każdy liczy udane próby.
Wyścigi rzędów skoczków.
W dwóch rzędach ustawiają się zawodnicy dobrani parami. Rywalizacja polega na wyścigu drużyn. Zawodnicy wykonują:
- przeskoki rozkroczne przez partnera, który robi półprzysiad na drodze poruszania się zawodników do siatki i z powrotem, lub przeskok obunóż przez partnera będącego w klęku podpartym;
- należy wykonać co najmniej trzy przeskoki, które wykonywane są na przemian przez obu zawodników;
- przeskoki kuczne podpierając się na wyprostowanych w górę rękach partnera wykonującego siad prosty rozkroczny, liczba przeskoków i zmiany zawodników jak wyżej.
Zabawy związane z rzutami i biegami
Deszcz z piłek.
Dzieci podzielone na dwa zespoły, ustawione dowolnie na dwóch stronach boiska do siatkówki plażowej. Na każdej połowie leży po tyle samo piłek do np. koszykówki, siatkówki, tenisa (można używać różnych piłek, ale preferowane są, szczególnie dla dzieci ze szkoły podstawowej, piłki do minisiatkówki). Na pierwszy sygnał prowadzącego uczestnicy przerzucają naj najszybciej wszystkie piłki ze swojej strony na boisko przeciwnika. Na drugi sygnał dzieci kończą przerzucanie, a wygrywa drużyna, która będzie miała na swojej połowie mniej piłek.
Gra do pięciu podań.
Grupa podzielona jest na dwie drużyny. Gra polega na przekazaniu piłki do siatkówki plażowej koledze z drużyny. Członkowie przeciwnego zespołu utrudniają wykonanie zadania. Po wykonaniu pięciu podań należy przekazać piłkę rywalom, a drużyna zdobywa punkt.
Krowa.
Dwójka lub trójka dzieci wytypowana do roli berków próbuje złapać pozostałych uczestników zabawy, która może się odbywać w trzech wersjach:
- osoba dotknięta przez berka zatrzymuje się w półprzysiadzie (pozycji skulonej) i czeka na wybawienie, które następuje, gdy jeden z uciekających wykona nad nią skok rozkroczny;
- druga wersja zabawy zakłada, że osoba złapana staje w rozkroku i czeka na wybawienie polegające tym razem na przejściu pomiędzy jej nogami innego uczestnika zabawy;
- osoba złapana wykonuje leżenie przodem, z czego zwolnić ją można wykonując rzut siatkarski przez nią.
Szybkie koło.
Członkowie zespołu trzymają się mocno za ręce tworząc koło. Jeden z zawodników (A) staje poza kołem i ma za zadanie złapać wyznaczoną osobę (B) stojącą w środku. Cały zespół stara się to uniemożliwić, szybko obracając koło. Dla dzieci młodszych należy wprowadzić łatwiejszą formę, wyznaczając dwie lub trzy osoby stojące na obwodzie koła, które należy dogonić.
Berek z piłką.
Jeden lub dwóch berków stara się trafić piłkami w uciekających. Pole, po którym można się poruszać, to np. boisko do siatkówki.
Berek bez piłki.
Berek bez piłki goni pozostałych. Przed złapaniem może obronić posiadanie piłki, więc zawodnicy podają ją między sobą.
Zabawy kształtujące koordynację
Złap piłkę.
Każdy z ćwiczących stara się podrzucić piłkę jak najwyżej, aby wykonać przewrót w przód i złapać ją przed upadkiem na piasek. Zawodnicy liczą udane próby.
Uwaga: dla dzieci młodszych należy zastosować ćwiczenia łatwiejsze, np. przysiad lub siad na piasku.
Hasła.
Ćwiczący poruszają się po boisku do siatkówki plażowej i reagują na słowa, wypowiadane przez osobę prowadzącą zabawę. Na kolejne hasło reagują w ustalony sposób:
- piasek – skaczą, gdyż piasek jest gorący,
- słońce – kładą się na plecach, opalając się,
- drużyna – łączą się w pary, tworząc drużynę do siatkówki plażowej,
- plecak – w parach jedna osoba wskakuje drugiej na plecy,
- samolot – kładą się na brzuchu,
- dziupla – dwie osoby chwytają się za ręce, a trzecia stoi w środku,
- krzyżak – leżenie przodem na sobie, na krzyż.
Ten kto, najpóźniej zareagował na hasło, wykonuje dodatkowe zadanie, np. trzy przysiady lub wybrane przez siebie ćwiczenie.
Piłka goni piłkę.
Zabawę tę możemy realizować w dwóch wersjach:
- zawodnicy dwóch drużyn ustawieni są na przemian na obwodzie koła, jedna osoba z każdego zespołu trzyma piłkę i na sygnał zaczyna podawać ją do partnerów tak szybko, aby dogoniła piłkę poprzedniego zespołu, który wykonuje dokładnie to samo zadanie – zwycięska drużyna otrzymuje punkt;
- uczestnicy podają między sobą jak najszybciej dwie lub trzy piłki;
- przegrywa osoba, która w pewnym momencie będzie trzymała dwie piłki, co uniemożliwi jej podanie następnej osobie.
Zabawy kształtujące siłę
Walka kogutów.
Zabawę można prowadzić w dwóch wersjach:
- ćwiczenie wykonujemy w parach – w przysiadzie naprzeciwko siebie próbujemy wytrącić partnera z równowagi i przewrócić go na piasek tylko za pomocą rąk;
- jak wyżej, ale z pozycji stojącej, bez odrywania stóp od podłoża, każde zwycięstwo to jeden punkt.
Siłacz plaży.
Walka o tytuł drużynowego siłacza plaży odbywa się w czterech konkurencjach:
Dwie drużyny po dwóch stronach siatki przeciągają linę na boisku do siatkówki plażowej do momentu przeciągnięcia pierwszej osoby z przeciwnej drużyny na swoją połowę boiska.
Te same drużyny ustawione w rzędzie parami. Rywalizacja polega na wyścigu do siatki. Jeden z zawodników niesie partnera na plecach (na tzw. barana). Po dobiegnięciu do siatki następuje zmiana ról.
W tych samych parach wyścig „taczek” w podporze przodem lub tyłem.
Rzut piłką lekarską i bieg do miejsca, gdzie się ona zatrzyma. Następnie w podporze tyłem, w kierunku wyznaczonym przez ustawienie nóg (do przodu), z piłką trzymaną na brzuchu zawodnik jak najszybciej musi dojść do siatki, gdzie bierze piłkę do rąk i jak najszybciej biegnie do swojego rzędu.
Błoto.
Dzieci ustawione na obwodzie koła trzymają się za ręce. W środku narysowane (zaznaczone) jest „błoto” i wszyscy próbują się nawzajem w nie wciągnąć. Zabawa toczy się na punkty lub o tytuł mistrza błota. Punkty lub jedną literkę do tytułu zdobywa się za każdą wepchniętą w „błoto” osobę.
Walka w łańcuchu.
Dwa szeregi dzieci ustawiają się naprzeciwko siebie i chwytają pod łokcie. Zabawa polega na próbie przepchnięcia przeciwnego szeregu, opierając się o przeciwnika na wysokości barków, za wyznaczoną linię. Inna wersja zabawy zakłada przepychanie się obu szeregów z pozycji tyłem do przeciwnika, tj. we wzajemnym oparciu się plecami.
Ćwiczenia ze współpartnerem
Błyskawica.
Ćwiczący w parach ustawieni są na jednej połowie boiska, przy linii końcowej. Jeden z partnerów rzuca piłkę wysokim łukiem na drugą stronę boiska, a drugi ma za zadanie złapać ją przed upadkiem na piasek. Każdy z ćwiczących liczy, ile razy udało mu się właściwie wykonać to zadanie.
Mistrz podawania.
Ćwiczący, ustawieni w parach naprzeciwko siebie, na sygnał prowadzącego w ciągu minuty podają do siebie piłkę. Mistrzem podawania zostaje para, która wykona najwięcej podań. Zawodnicy sami liczą podania lub odbicia.
Trzymaj piłkę.
Ćwiczący ustawiają się w pary. Zabawa polega na ucieczce przed parą, która została wyznaczona na berka. Dodatkowym utrudnieniem jest piłka do siatkówki trzymana między głowami wszystkich osób biorących udział w zabawie. Można wprowadzić także wersję, w której uczestnicy poruszają się z ustawienia tyłem do partnera, z piłką trzymaną pomiędzy plecami.
Ćwiczenia z przyborami
Naciągnięty ręcznik.
Ćwiczący w parach trzymają naciągnięty ręcznik lub deseczkę i odbijają piłkę nad sobą (jak najdłużej bez upadku) lub do innej pary podobnie trzymającej przybór.
Deseczka.
Ćwiczący ustawieni w pary trzymają deseczkę (krótka dla młodszych, dłuższa dla starszych), którą podbijają piłkę jak najwięcej razy.
Uwaga: Na hali zamiast deseczki można używać ławki gimnastyczne.
doc dr Grzegorz Grządziel
Lech Kowalski