Zawód trener? Część II

W prezentowanym artykule przedstawione jest stanowisko wobec kilku spraw związanych z zawodem trenera - zakresu kompetencji i skutecznego wykonywania zawodu. W swojej pracy trener pełni różne funkcje i role związane z procesem treningowym, którego jest autorem, realizatorem i jednocześnie kontrolerem. Żeby w pełni realizować cele, trener powinien posiadać autorytet rzeczywisty wynikający z doświadczenia, wiedzy i umiejętności. Poza tym, ważnym elementem, który sprzyja powodzeniu w nauczaniu siatkówki (szczególnie pierwszej grupy) jest własne doświadczenie sportowe. Poziom sprawności fizycznej ogólnej i specjalistycznej ma istotne znaczenie w szkoleniu podstawowym dzieci i młodzieży, gdzie uczestnictwo trenera stanowi wzór dla młodych siatkarzy.

 W obecnych czasach zdarza się, że zawodnicy są wychowywani przez swoich trenerów w izolowanych warunkach, gdzie centralną postacią jest trener. „Pierwsi” trenerzy są niezwykle pracowici i cierpliwi, a ich celem jest wszechstronne wychowanie sportowca. Oni wyszukują talenty, szlifują je, uczą techniki i taktyki, kształtują charaktery zawodników i uświadamiają im miejsce sportu w życiu. Z reguły są to trenerzy młodzieżowi, którzy doprowadzają swoich wychowanków do wysokich umiejętności, a pomimo to, pozostają w cieniu. Nie mają udziału w zwycięstwach i zdobytych medalach swoich podopiecznych. Równie rzadko ich praca bywa wymiernie doceniona i uhonorowana na ważnych imprezach sportowych. Bo …, pojawia się KTOŚ i przejmuje jednego lub kilku zawodników i w konsekwencji ON zbiera gratulacje za wychowanie mistrzów.

 Wielka siatkówka obecnie wymaga precyzyjnego warsztatu. Trenerzy dążąc do wykorzystania możliwości swojej drużyny, muszą stosować niemal ekstremalne obciążenia. Niezbędne jest przy tym, by przewidywali skutki, jakie mogą się wtedy pojawić. Muszą też być świadomi odpowiedzialności i dążyć do zrozumienia mechanizmów, jakie uruchamiają w trakcie procesu treningowego, by swoją działalność mogli uczynić skuteczną. Poza tym wybitni fachowcy, trenerzy o dużym doświadczeniu, nie powinni zajmować się nauczaniem podstaw siatkówki. Nad oszlifowaniem siatkarskich talentów musi pracować dziś kolektyw trenerów. Ten jednak, który dowodzi kolektywem musi mieć przed oczyma wszystkich członków zespołu, od fizjoterapeuty do pierwszego zastępcy.

 Trenerzy „mają na głowie” wiele obowiązków, które często wykraczają poza zakres nauczania umiejętności siatkarskich. Są wybitnymi ekspertami od siatkówki, posiadają niebywały talent do przekazywania zdobytej wiedzy podopiecznym. Ale często to nie wystarczy, żeby doprowadzić drużynę do spektakularnych zwycięstw. A żeby tak się stało należy umiejętnie korzystać z wiedzy psychologicznej. Trenerzy muszą wiedzieć, jak motywować zawodników, jak ich nauczyć skupienia się i rywalizowania pod presją. Uczą pracy zespołowej i bycia silnymi zawodnikami swoich drużyn. Poza tym zarówno trenerzy, jak i ich zawodnicy uczą się, że zwyciężanie wymaga czegoś więcej niż tylko talentu i ciężkiej pracy. W tym przypadku stan umysłu i psychiki ma niejednokrotnie większy wpływ na możliwość osiągnięcia zwycięstwa, niż najlepiej rozwinięta technika i taktyka gry. Bywa tak, że zawodnicy obdarzeni talentem są pozbawieni właściwej motywacji. Są zawodnicy, którzy ciężko pracują i są niezwykle skoncentrowani, ale nie potrafią sobie poradzić z presją. I są tacy, którzy po prostu nie wierzą we własne umiejętności. Obecnie, aby trenowanie siatkarzy było skuteczne, należałoby się skupić na czterech aspektach rozwoju mentalnego, którymi powinni zajmować się wszyscy szkoleniowcy. Są to: koncentracja, presja, motywacja i praca zespołowa. W takim przypadku korzystanie z metod psychologii sportu, może spowodować uwolnienie się zawodników od najczęściej popełnianych błędów mentalnych, co w rezultacie pozwoli uniknąć drużynom zaskakujących porażek.

                                                                                                                                 Koordynator wojewódzki: Adam Kowalski