ZASADY TRENINGU

ZASADY TRENINGU.

W okresie przed wprowadzeniem tzw. „deregulacji zawodów”, realizując programy szkolenia dla nauczycieli, instruktorów czy trenerów, w tematyce danego kursu, zawsze brakowało tematu dotyczącego zasad. Uważam, że każdy ze szkoleniowców powinien posiadać swoje własne zasady postępowania, czy w życiu codziennym czy zawodowym. A z tym jest różnie. Jak twierdził Alfred Adler „łatwiej jest walczyć o zasady, niż żyć zgodnie z nimi”.

Dlatego też na pierwszych zajęciach poruszałem temat zasad działających w sporcie i nie tylko. Uważam także, że należy postępować według zasad, ja osobiście staram się, żyć według zasad i dobrze na tym wychodzę.

Ja mam zasady i postępuje według zasad, i zastanawiam się czy w dzisiejszych sporcie komercyjnym, sporcie, o założeniu „przede wszystkim wynik”, „przede wszystkim sukces” – kosztem zawodnika” .

I pytam sam siebie:

CZY W DZISIEJSZYM ŚWIECIE, WARTO POSTĘPOWAĆ WEDŁUG ZASAD – mam wielkie WĄTPLIWOŚCI.

Sądzę, również, że:

w dzisiejszych czasach honor, dane słowo czy obietnica wydają się mało istotne. A przynajmniej nie tak ważne, jak kiedyś. Poleganie na kimś staje się zatem trudniejsze, dlatego też coraz częściej na pytanie: „Nie ufasz mi”, odpowiadam: „Ufam tylko sobie”.

Zatem? Aby być honorowym i dotrzymać danego słowa, trzeba mieć pewien kodeks czy zbiór zasad, które jasno precyzują nasze poczynania i pozwalają odróżnić dobro od zła.

Tyle moich osobistym rozważań. Zajmijmy się teorią.

I tak:

zasady w sporcie stanowią swoiste kierunkowskazy poprawnego działania na drodze wiodącej do mistrzostwa sportowego lub to ogólnie przyjęte normy postępowania określające sposób wcielania w życie celów stawianych przed treningiem.

Zasada występują wszędzie możemy, wyróżnić następujące:

 Ogólne zasady społeczne,

 Podstawowe zasady kultury fizycznej,

 Zasady kształtowania zdolności wysiłkowych,

 Podstawowe zasady treningu sportowego,

 Zasady nauczania – uczenia się ( zasady dydaktyczne).

Przypomnijmy sobie, te najważniejsze:

Podstawowe zasady treningu sportowego

 Systematyczności i ciągłości treningu – opiera się na prawidłowościach procesów adaptacyjnych; ciągłe stosowanie zróżnicowanych bodźców warunkuje prawidłowość zmian adaptacyjnych, a dłuższe przerwy powodują cofanie się nabytych zmian.

 Stałego wzrostu obciążeń treningowych (progresja przeciążeń) – podstawą wytrenowania jest narastanie obciążenia szkoleniowego, pojęcia progresji i przeciążenia stanowią podstawę każdego treningu. Progresja oznacza, że w czasie trwania treningu oporowego należy zwiększać obciążenie, natomiast ćwiczenia biegowe wymagają poprawy uzyskiwanych czasów. Przeciążenie zaś zachodzi, gdyż trenujące mięśnie trzeba obciążać bardziej niż normalnie.

 Utrzymania poziomu wytrenowania – jeżeli został już osiągnięty odpowiedni stopień adaptacji, musi on być utrzymywany przez taką samą lub zredukowaną wielkość pracy.

 Zmiennego (falistego) charakteru obciążeń – celem jest racjonalne stosowanie rozwoju formy sportowej poprzez odpowiednie modelowanie obciążeń w zakresie objętości i intensywności.

 Indywidualizacji – wynika z tego ze każdy siatkarz jest inny, a dziedziczność w istotny sposób wpływa na szybkość i stopień adaptacji do reżimu treningowego. Dlatego program treningu musi brać pod uwagę indywidualne potrzeby siatkarza.

 Specyficzności – adaptacje treningowe są specyficzne do typu podejmowanej aktywności. Trening siatkarski lepiej przeprowadzać na boisku niż w terenie, a kolarze powinni trenować jazdę na rowerze niż bieganie.

 Specjalizacji – jest to ukierunkowanie procesu treningowego na uzyskanie wysokich osiągnięć w danej dyscyplinie sportu poprzez wcześniejsze przygotowanie zawodników do wysokich wymagań specjalizacji.

 Cykliczności treningu – wymaga zorganizowania procesu szkoleniowego w systemie odpowiednich mikrocyklów, mezocyklów, rytmicznie powtarzających się w czasie.

 Odwracalności – jeśli siatkarz zaprzestanie trenować, wtedy mięśnie (czy układ sercowo-naczyniowy) słabną i stają się z czasem mniej zdolne do metabolizmu tlenowego i tracą moc.

 Niezwłocznej informacji o treningu – jest to szybkie dostarczenie informacji werbalnej, akustycznej, wizualnej do wykonania ruchu , jego efektywności, a także o stanie organizmu ćwiczącego; adresatem tych informacji jest szkoleniowiec i zawodnik.

W tym miejscu przypomnę podstawowe zasady nauczania – uczenia się.

Zasady nauczania – uczenia się.

Zasada świadomości, aktywności i podmiotowego traktowania zawodnika – polega na zapoznaniu siatkarza z celami treningu oraz na jego twórczym współudziale w ich osiąganiu, co z kolei wymaga od niego dobrego przygotowania teoretycznego i intelektualnego. Zawodnik powinien znać sposoby samokontroli, rozumieć zachodzące w swoim organizmie procesy fizjologiczne i psychiczne, a o zauważonych reakcjach i odczuciach informować trenera. Aktywność ćwiczących przejawia się głównie w uważnym naśladowaniu pokazu, w szukaniu najlepszych form ruchowych uwzględniających własne predyspozycje w umiejętności wprowadzania korekt oraz w dobrowolnym przyjmowaniu na siebie różnorodnych zobowiązań związanych z działalnością sportową. Aktywność ma być skierowana przede wszystkim na świadomym, a nie mechanicznym wykonywaniu planu szkoleniowego.

Zasada indywidualizacji i kierowniczej roli trenera – opiera się na takiej organizacji pracy, która maksymalnie uwzględnia poziom umiejętności i możliwości poszczególnych siatkarzy. Różnicowanie objętości i intensywności ćwiczeń, inny sposób przekazywania wiedzy o treningu, odmienna kolejność nauczania elementów – oto przykłady jej stosowania. Bez indywidualizacji treningu niemożliwe jest osiągnięcie wysokiego wyniku sportowego. Należy zatem indywidualnie określać cele szkoleniowe i sportowe oraz plany treningowe.

Zasada poglądowości – polega na wykorzystaniu czynników, które działając na zmysły przyspieszają, wzbogacają i uplastyczniają poznanie. Wymaga prawidłowego kojarzenia słów, rzeczy i symboli. Jej główne środki, to pokaz wraz z objaśnieniem, podręczniki, tablice, modele, film, czy fotografie. Celem stosowania w praktyce zasady poglądowości jest wywołanie u uczniów prawidłowego wyobrażenia o nauczanym ruchu, ułatwienie zrozumienia istoty i sposobu jego wykonania oraz wzbudzenie chęci do przeprowadzenia prób wykonania działania. Ma na celu również wskazanie siatkarzowi faktów, sytuacji wynikających z praktyki treningowej, mającej decydujący wpływ na skuteczność w grze.

Zasada systematyczności i powtarzalności – zakłada przestrzeganie logicznego i planowanego porządku w treściach nauczania i ćwiczeń. Zakłada też logiczne ujęcie i wzajemne powiązanie kolejności nauczania i poszczególnych części składowych treningu. Szkoleniowiec powinien rozpatrywać szkolenie w sposób systemowy jako wzajemne powiązanie i współdziałanie poszczególnych ogniw i podokresów całego układu szkolenia. Stosowanie tej zasady obejmuje następujące działania:

- powtarzanie ćwiczeń i jednostek treningowych,

- zwiększanie obciążeń treningowych,

- systematyczny i logiczny porządek przekazywania wiedzy i umiejętności,

- stosowanie maksymalnych obciążeń treningowych celem zwiększenia wysiłku jako bodźca rozwojowego,

- zachowanie właściwych proporcji czasowych między okresami treningowymi,

- zachowanie jedności i właściwych proporcji między poszczególnymi częściami składowymi treningu.

Zasada dostępności i stopniowania trudności – polega na regularnie i systematycznie prowadzonym treningu ze stopniowo wzrastającym obciążeniem, podwyższaniem wymagań oraz stopnia trudności powinien również zapewnić stopniowy rozwój zdolności sprawnościowych, procesów i cech psychicznych oraz nawyków i umiejętności techniczno – taktycznych oraz taktycznych. Zasadę stopniowania trudności wyrażają następujące wskazania:

- od łatwego do trudnego,

- od znanego do nieznanego,

- od prostego do złożonego,

- od bliskiego do dalekiego,

- od małego zmęczenia do granicznego.

Praktyka dnia codziennego pokazuje, że bardzo często zapominamy o tej zasadzie w szkoleniu dzieci i młodzieży. Aby realizować tą zasadę, szkoleniowcy muszą wykazać się ogromną cierpliwością w działaniu.

Zasada wszechstronności – to przede wszystkim przestrzeganie prawidłowych proporcji pomiędzy ćwiczeniami wszechstronnymi, ukierunkowanymi i specjalnymi na kolejnych etapach szkolenia. Stosowanie tej zasady odgrywa szczególną rolę w procesie przygotowania psychicznego i sprawnościowego. Zmiana warunków terenowych, klimatycznych, różnorodna nawierzchnia, sprzęt czy przybory wpływają na urozmaicenie treningu, stwarzają bodźce zapobiegające monotonii i nudzie, a także deformacjom somatycznym.

Zasada specjalizacji – stanowi swoiste uzupełnienie ( przeciwwagę ) zasady wszechstronności. Uzyskanie specyficznych zmian w strukturze i funkcjach określonych układów i narządów ćwiczącego uzyskuje się najskuteczniej poprzez stosowanie ćwiczeń, form i metod specjalistycznych. Należy jednak pamiętać, że każde ćwiczenie ma określony czas pozytywnego wpływu na poziom sprawności czy umiejętności zawodnika. Im częściej wykorzystujemy dane ćwiczenie, tym prędzej staje się ono nieefektywne. Dlatego też rozsądek w doborze ćwiczeń jest niezwykle ważny i stanowi istotną cechę perfekcyjności warsztatu szkoleniowego instruktora.

Zasada trwałości – utrwalania – polega na powtarzaniu ćwiczeń, przez co opanowuje się i utrwala pewne ruchy, tworzy się nawyki ruchowe. Początkowo nauczane ruchy wykonuje się w łatwych, standardowych warunkach. W dalszym ciągu treningu warunki wykonania działań stają się trudniejsze, stawia się większe wymagania co do szybkości, dokładności ruchu, zachowania właściwego rytmu i odpowiedniego zgrania ruchów ramion i nóg, wymaga się reagowania odpowiednim działaniem na zmianę sytuacji taktycznej i wyboru właściwego ruchu. Podsumowując polega na przyswojeniu nabywanych umiejętności poprzez zastosowanie odpowiednich środków, form i metod.

Zasada łączności teorii z praktyką – polega na tym, że osiągnięcia nauki i techniki powinny znaleźć swoje zastosowanie w praktyce. I przeciwnie, wszystkie doświadczenia praktyczne z treningu i zawodów, obserwacje i spostrzeżenia powinny być uogólniane w postaci wniosków i wskazówek szkoleniowych rozwijających teorię, metodykę oraz praktykę sportu.

Zasada naukowości – jest ona zbliżona do zasady łączenia teorii z praktyką, podkreśla, że nie wystarczy przekazać uczniom wielu faktów, wzorów, dat i praw, ale trzeba również rozwijać umysły uczniów tak, aby mogli uchwycić istotne znaczenie zdobytej wiedzy, aby naprowadzić ich na wysnucie odpowiednich wniosków praktycznych.

Na koniec za sprawą, książki „Mój sport, moja radość” autorstwa Małgorzata Siekańska, Jan Blecharz.

Przedstawie 10 zasad treningu dla dzieci, jakie powinno się stosować;

1.Czerpie przyjemność z trenowania i udziału w zawodach – lubię to, co robię.

2.Umysł, tak jak mięśnie potrzebują gimnastyki. Mogę trenować swój umysł, tak jak trenuje ciało.

3.Warto się starać, choć czasem na efekty trzeba poczekać.

4.Każdego dnia mogę zrobić coś, co przybliża mnie do celu.

5.Wiem, w czym jestem dobry i co potrafię oraz w czym mogę osiągnąć więcej.

6.Mogę się czasem pomylić.

7.Mam wpływ na to, jak wygląda mój dzień.

8.Sport to również umiejętność przegrywania. Potrafię sobie radzić z przeciwnościami.

9.Szanuję moich sportowych konkurentów i doceniam ich umiejętności.

10.Każdy start jest okazją do tego, by dowiedzieć się czegoś o sobie.