Integracja zespołu sportowego cz. 1.

W dzisiejszych czasach, by odnieść sukces, nie wystarczy posiadać drużynę złożoną z indywidualności, gwiazd. Sukces nie jest też prostą pochodną samej organizacji pracy czy procesu treningowego lub też umiejętności technicznych zawodników i ich wiedzy.

Jednym z ważniejszych aspektów funkcjonowania zespołu jest panująca w drużynie atmosfera, różnego rodzaju interakcje zachodzące wewnątrz grupy czyli jak potocznie określamy „chemia zespołu”. Mowa tu nie tylko o interakcji na linii trener-zawodnik, ale przede wszystkim pomiędzy samymi zawodnikami. Wielokrotnie, sami na własnej skórze, przekonywaliśmy się że przegrywamy z zespołem, który w naszym przekonaniu był słabszy, niższy, lokował się niżej w rankingu niż nasz zespół. Zdarzało się też, że nasz zespół skazany z góry na porażkę, nagle dostawał wiatru w żagle rozprawiając się z mocniejszym zespołem.

I choć to zagadnienie było już wielokrotnie poruszane, zarówno jako problem sportu w ogóle, jak i w rozbiciu na poszczególne dyscypliny, czy ktoś z nas – trenerów zajmujących się szkoleniem dzieci i młodzieży, przeprowadził analizę swojego zespołu? Czy odnaleźliśmy w naszym zespole prawdziwego kapitana, czy tylko go mianowaliśmy. Czy potrafimy przypisać konkretne role poszczególnych członkom naszego zespołu? 

Istnieje wiele typologii ról społecznych w grupie, w tym mi.in.:

Typologia Schindlera, który wyróżnia 4 podstawowe role:

 Przywódca – aktywizuje grupę do działania i imponuje pozostałym jej członkom.

 Przeciwnik – prowokuje i pozostaje w opozycji do poszczególnych członków grupy lub całości.

 Outsider – porusza się po granicy grupy lub poza nią.

 Bierny – nie jest aktywny, chce pozostać w możliwie największym stopniu anonimowy.

Typologia B. Bragi, nieco bardziej opisowa i przemawiająca do wyobraźni, wyróżnia on następujące role:

 Milczek – nie odzywa się na forum, nie chce się do niczego zobowiązywać. Na koniec często krytykuje podjęte decyzje.

 Szybki Bill – chciałby szybko przeskakiwać z tematu na temat, bo uważa, że cała grupa ma już uzgodnione zdanie i może przejść do kolejnego wątku, mimo, że w rzeczywistości mogą pojawiać się zupełnie odmienne opinie.

 Życzliwy – jest sympatyczny, ale może irytować wtrącając się ze swoimi „przyjaznymi” komentarzami.

 Mądrala - osoba, która lubi podsumowywać, choć jej interpretacje nie zawsze są celne.

 Mistrz uników – spycha na bok wszelkie konfliktowe sytuacje, licząc że same znikną.

 Katarynka – osoba, która przez cały czas mówi.

 Czarnowidz – jak sama nazwa wskazuje, nie widzi zbyt wielu możliwych pozytywnych rozwiązań sytuacji.

 Gawędziarz – zna mnóstwo historii i anegdotek. Grupa jest dla niego idealną publicznością.

 Luzak – często sarkastyczny, nie bierze niczego na serio.

 Przezorny – uważa, że ciągle brakuje informacji do ostatecznego podjęcia decyzji. Unika decyzji i podejmowania jakichkolwiek działań, odkładając je na później.

Typologia E.Sołtys, która dodatkowo wyróżnia typy ról liderskich w grupie:

 Lider aktywny – to on organizuje grupę – próbuje rozdzielać funkcje i zadania. Nie lubi tracić czasu. Grupa potrafi szybko wymienić takiego lidera.

 Lider emocjonalny – potrafi przeciwstawić się liderowi aktywnemu, zwracając uwagę na to, że nikt nie ma ochoty robić tego, co on proponuje. Wczuwa się emocjonalnie w grupę.

 Lider nawigator – ta osoba będzie czuwać nad tym, czy grupa zmierza do wyznaczonego celu. Jest niezależny, potrafi się zdystansować i opanować chaos w grupie.

Pozostałe role:

 Buntownik – może atakować normy panujące w grupie lub osoby prowadzące. Potrafi wyrazić sprzeciw całej grupy.

 Szara eminencja – chce mieć wpływ na decyzje podejmowane przez liderów, ale robi to w sposób zamaskowany.

 Kozioł ofiarny – ponieważ nie podporządkowuje się jakiejś grupowej zasadzie, potrafi budzić agresję. Nie umie się bronić, brak mu asertywności. Grupa może go pomijać.

 Sumienie grupy – to ta osoba, która pilnuje, żeby nikomu nie stała się krzywda. Potrafi apelować do grupy np. wstawiając się za kozłem ofiarnym.

 Błazen – swoimi żartami rozładowuje napięcie w grupie.

 Kamikadze – od początku jest bardzo otwarty w mówieniu o sobie i trudnych kwestiach, co często budzi niepokój i zażenowanie.

 Osoba wspierająca prowadzącego – otwarcie wspiera osobę prowadzącą.

I nie chodzi o to, by znać na pamięć wszystkie te podziały, typologie, role. Ale zastanówmy się, zwłaszcza teraz, gdy los zaoferował nam trochę czasu, kogo mamy w zespole. Właśnie teraz możemy z każdym indywidualnie porozmawiać, bez obaw że kolega z drużyny podsłucha. 

Można w internecie znaleźć mnóstwo narzędzi/testów/ankiet, które pozwolą nam określić typ naszego zawodnika. A jeżeli nam się to uda, to najprawdopodobniej praca z zespołem okaże się i ciekawsza i skuteczniejsza. Każdy z naszych podopiecznych to indywidualność, o określonym charakterze, emocjonalności, temperamencie. A najważniejsze jest by jako całość nasz zespół funkcjonował jak dobrze naoliwiony zegarek.